مخزن گاز کربنیک
مخزن 12 تنی گاز کربنیک CO2 نوعی ظرف یا محفظهای است که برای نگهداری گاز CO2 استفاده می شود. گاز CO2 که به آن گاز کربنیک هم گفته میشود، با نام کربندیاکسید یا دیاکسید کربن نیز شناخته می شود.
گاز co2 از یک اتم کربن و دو اتم اکسیژن تشکیل می شود . این گاز در دما و فشار، کاملاً بی رنگ و غیر قابل اشتعال است. استفاده از گاز کربنیک در صنایع غذایی ، صنعت نفت و صنایع شیمیایی کاربرد های زیادی دارد.
همچنین در زمینه انجام جوشکاری CO2، به عنوان گاز محافظ قوس الکتریکی نیز استفاده می شود . لازم به ذکر است دی اکسید کربن نوعی گاز گلخانه ای به شمار می آید که کمک زیادی به جذب و انتشار گرما در زمین می کند .
به طور کلی کاربرد های گاز کربنیک و مخازن این سیال کاربردهای زیادی در زمینههای مختلف دارند. وظیفه مخازن این گاز پرکاربرد، نگهداری از دما مایع فوق سرد است.
ظرفیت این مخزن گاز کربنیک co2 معادل 12 تن است. بدنه این مخزن از استنلس استیل و فولاد کربن ساخته میشود و نقرهای رنگ است . مخزن ذخیره گاز co2 به دو صورت ثابت و سیار و تحت دو شرایط عایق خلأ و غیر خلأ تولید و به بازار عرضه می شود . از تجهیزات جانبی این مخازن میتوان به سوپاپ اطمینان، درصدسنج ، مجموعه چیلر، شیر تخلیه و اواپراتور نیز اشاره کرد .
برای آشنایی بیشتر با مخازن تحت فشار مقاله معرفی کامل مخازن تحت فشار را بخوانید:
ساختار و ویژگیهای مخزن گاز کربنیک
مخازن گاز کربنیک معمولاً از فولاد آلیاژی یا آلومینیوم مقاوم ساخته میشوند که قابلیت تحمل فشار بالا را دارند . چون گاز کربنیک در فشار زیاد به حالت مایع نگهداری می شود ، جنس بدنه و شیرآلات این مخزن ها باید به گونه ای باشد که در برابر خوردگی و تغییرات دما مقاوم بمانند .
روی هر مخزن ، اطلاعاتی مانند فشار کاری ، ظرفیت حجمی تاریخ ساخت ، و تاریخ تست هیدرواستاتیک درج می شود . وجود این اطلاعات به مصرف کنندگان کمک می کند تا از ایمنی و سلامت مخزن اطمینان حاصل کنند .
کاربرد های گاز کربنیک ذخیره شده در مخزن
وجود گاز کربنیک در مخزن ها, امکان استفاده گسترده در صنایع مختلف را فراهم کرده است . برخی از مهم ترین کاربرد ها عبارت اند از :
کشاورزی و گلخانه ها : تزریق دی اکسید کربن به محیط گلخانه می تواند باعث افزایش رشد گیاهان شود ، زیرا این گاز ماده اولیه فتوسنتز است .
صنایع غذایی و نوشیدنی : استفاده در تولید نوشابه های گازدار ، آبهای معدنی گازدار و نوشیدنی های انرژیزا . همچنین برای بستهبندی مواد غذایی به منظور افزایش ماندگاری استفاده می شود .
خاموشکنندههای آتش : یکی از مهم ترین کاربرد های گاز CO₂ استفاده در کپسولهای آتشنشانی است ، زیرا این گاز غیرقابل اشتعال است و با کاهش غلظت اکسیژن محیط ، آتش را خاموش می کند .
پزشکی و آزمایشگاهی : در برخی جراحیهای پزشکی مانند لاپاراسکوپی برای ایجاد فضای کافی در بدن بیمار، از گاز کربنیک استفاده میشود . همچنین در آزمایشگاههای تحقیقاتی و بیولوژیکی، گاز CO₂ برای کنترل شرایط محیطی و رشد سلولها اهمیت دارد .
جوشکاری و برشکاری فلزات : به عنوان گاز محافظ در فرآیندهای جوشکاری MIG/MAG برای جلوگیری از اکسید شدن فلز در دمای بالا به کار می رود .
انواع مخزن گاز کربنیک
مخازن CO₂ بر اساس کاربرد و ظرفیت به چند دسته تقسیم می شوند :
- مخازن بزرگ ثابت یا تانکهای ذخیره
در صنایع بزرگ مانند پتروشیمی، تولید نوشیدنی، یا سردخانهها از تانکهای ذخیره بزرگ استفاده می شود . این مخزنها معمولاً به سیستم های خنک کننده مجهز هستند تا دمای گاز را کنترل کنند و از تبخیر سریع جلوگیری شود .
- کپسولهای کوچک قابل حمل
این نوع مخزنها ظرفیت کمی دارند و بیشتر در مصارف خانگی یا فروشگاهی مانند دستگاه های سودا ساز یا شارژ نوشیدنی های گازدار استفاده می شوند .
- سیلندرهای صنعتی متوسط
پرکاربرد ترین نوع مخزن هستند که ظرفیت آن ها بین ۱۰ تا ۵۰ کیلوگرم است و در صنایع جوشکاری ، کارگاه های تولید نوشابه ، یا رستورانها مورد استفاده قرار می گیرند .
نکات ایمنی در استفاده از مخزن گاز کربنیک
با وجود کاربردهای گسترده، استفاده از مخازن گاز کربنیک نیازمند رعایت نکات ایمنی ویژهای است:
رعایت دمای نگهداری :
دمای بسیار بالا میتواند فشار داخلی مخزن را افزایش دهد و خطر انفجار ایجاد کند. بنابراین، مخزنها باید در محیطی خنک و دور از منابع حرارتی قرار داده شوند .
جلوگیری از ضربه و سقوط :
مخزنها باید در جای امن و به صورت عمودی قرار داده شوند. افتادن یا ضربه شدید میتواند باعث شکستگی شیر و انفجار شود.
تست دورهای و بازبینی :
هر مخزن باید بهطور دورهای تحت تست هیدرواستاتیک قرار گیرد تا از سلامت بدنه و شیر آن اطمینان حاصل شود . مخزن های فرسوده باید از چرخه مصرف خارج شوند .
تهویه مناسب محیط :
در مکانهای بسته ، نشت CO₂ میتواند خطرناک باشد ، چون این گاز سنگین تر از هواست و در کف محیط تجمع می کند . این وضعیت ممکن است باعث خفگی افراد شود .
جمع بندی : مخزن گاز کربنیک
مخزن گاز کربنیک ابزاری حیاتی برای ذخیره و استفاده ایمن از گاز CO₂ است . این مخزنها در اندازهها و انواع مختلف ساخته میشوند و کاربردهای گسترده ای از صنایع غذایی و نوشیدنی گرفته تا جوشکاری، پزشکی ، کشاورزی و ایمنی در برابر آتش دارند. با این حال ، استفاده از آنها بدون رعایت نکات ایمنی می تواند خطرآفرین باشد . بنابراین ، انتخاب مخزن استاندارد ، نگهداری اصولی ، و سرویس دوره ای از الزامات اساسی در بهره برداری از این تجهیزات محسوب می شود در نهایت می توان گفت که مخزن گاز کربنیک نه تنها وسیلهای برای نگهداری گاز است ، بلکه ضامن ایمنی و کیفیت در فرآیندهای صنعتی و روزمره نیز به شمار می آید.